System plików

Co to jest system plików?

System plików – metoda przechowywania plików, zarządzania plikami, informacjami o tych plikach, tak by dostęp do plików i danych w nich zgromadzonych był łatwy dla użytkownika systemu.

Systemy plików stosuje się dla różnych nośników danych, takich jak dyski, dyskietki, a także w strumieniach danych, sieciach komputerowycha, pamięciach. We współczesnych systemach operacyjnych bezpośrednie operowanie na danych w plikach zarezerwowane jest tylko dla systemu operacyjnego, aplikacje mają dostęp tylko do operacji na plikach i mają zabroniony bezpośredni dostęp do nośnika danych.

Jakie są podstawowe funkcje systemu plików?

Do najbardziej podstawowych należą:

• otwieranie pliku (open)
• zamykanie pliku (close)
• tworzenie pliku (create)
• usuwanie pliku (unlink)
• tworzenie katalogu (mkdir)
• usuwanie katalogu (rmdir)
• czytanie z pliku (read)
• pisanie do pliku (write)

 

FAT32, który pomimo nazwy sugerującej 32 bity, wykorzystuje tylko 28 z nich pozwalając teoretycznie na opisanie 268 435 438 klastrów z sektorami 512-bajtowymi. Z powodu ograniczeń wynikających z 32-bitowego pola w boot sektorze, określającego rozmiar partycji w sektorach, rozmiar partycji obsługiwanej w tym systemie plików nie może przekroczyć 2 TB dla 512-bajtowych sektorów i 16 TB dla dysków o sektorach 4096-bajtowych.

NTFS został wprowadzony w celu zastąpienia starszego FAT-u. Zaczerpnięte z HPFS ulepszenia w stosunku do FAT-u obejmują obsługę metadanych oraz dodanie struktur poprawiających szybkość pracy z dużą liczbą plików oraz dyskami o dużej pojemności. Ponadto NTFS nie ma tak ostrego ograniczenia dotyczącego maksymalnego rozmiaru pliku (do 4GB w FAT32), co umożliwia na przykład przechowanie obrazu płyty DVD na dysku twardym, bez dzielenia go na mniejsze pliki.

Ext4 – czwarta wersja rozszerzonego systemu plików, następca Ext3. Obecnie jeden z najpopularniejszych systemów plików dla Linux-a.

ISO 9660 –  system plików przeznaczony do płyt CD. Jest to standard obsługiwany przez różne systemy operacyjne z rodziny Unix (np. Linux), a także Mac OS, MS Windows, DOS i inne. System plików ISO 9660 jest używany również w nośnikach DVD. W standardzie ISO 9660 nie można zapisywać plików większych niż 2 GB, co jest poważną wadą tego systemu plików. Wady tej pozbawiony jest system plików UDF, będący rozszerzeniem standardu ISO 9660. Rozszerzeniem standardu ISO 9660, umożliwiającym stosowanie długich nazw plików oraz zapisywania m.in. praw dostępu do nich.

UDF – system plików który jest rozszerzeniem starszego ISO 9660, służący do zapisywania danych na nagrywalnych nośnikach danych, głównie z ograniczonymi możliwościami ponownego zapisu takich jak:

• napędy magneto-optyczne
• Blu-ray
• DVD-R, DVD-RW, DVD−ROM
• CD i CD RW

Format ten stał się popularny także dla innych nośników danych:

• pamięci Flash
• dyski Iomega REV
• dyski CD-MRV
• dyski DVD-RAM

 

Rozszerzenie pliku

Co to jest rozszerzenie i jakie ma zastosowania?

Rozszerzenie – sposób oznaczania typu pliku za pomocą sufiksu jego nazwy. Rozszerzenie jest oddzielone od reszty nazwy za pomocą kropki. Ponieważ w nowoczesnych systemach nazwa pliku może sama w sobie zawierać kropki, przyjmuje się, że rozszerzeniem jest część nazwy po ostatniej kropce, a samo rozszerzenie nie zawiera kropek.

W systemie DOS długość rozszerzenia była ograniczona do 3 znaków. Z tego powodu dla niektórych rodzajów plików przyjęły się dwa różne rozszerzenia, np. .jpg i .jpeg oraz .htm i .html.

Systemy Uniksowe (ale nie tylko one) nie posługują się mechanizmem rozszerzeń plików w taki sposób. Ponieważ nazwa pliku może zawierać dowolne znaki, czyli także kropki, rozszerzenie jest tu jedynie częścią nazwy pliku. Część ta nie jest ani obowiązkowa, ani nie musi mieć określonej długości. Rozszerzenia służą raczej informowaniu użytkownika niż programów i nie są tak istotne jak na systemach DOSopochodnych – nie wymagają rozszerzeń m.in.:

• pliki muzyczne np. mp3, ogg, way
• pliki tekstowe
• pliki wykonywalne np. exe, bin
• katalogi
• pliki urządzeń
• pliki raportów jądra systemu(z /proc)
• pliki konfiguracyjne
• kanoniczne pliki dokumentacji takie jak README czy copyright
• pliki kontroli projektu takie jak Makefile
• i wiele innych

 

Plik

Co to jest plik?

Plik  – uporządkowany zbiór danych o skończonej długości, posiadający szereg atrybutów i stanowiący dla użytkownika systemu operacyjnego całość. Nazwa pliku nie jest częścią tego pliku, lecz jest przechowywana w systemie plików.

Historyczne już pliki kart dziurkowanych, we wspólnej kartotece.

Urządzenia wejścia i wyjścia

Przykłady urządzeń wejścia:

• klawiatura,

• mysz komputerowa,

• skaner,

• dżojstik,

• mikrofon,

• odbiornik GPS,

• czytnik linii papilarnych,

• kamera internetowa.

Przykłady urządzeń wyjścia:

•  monitor,
• drukarka,
• głośniki,
• słuchawki.

 

Co to jest interfejs graficzny?

Co to jest interfejs graficzny?

Graficzny interfejs – ogólne określenie sposobu prezentacji informacjiprzez komputer oraz interakcji z użytkownikiem, polegające na rysowaniu i obsługiwaniu widżetów.

Interfejs graficzny został wymyślony przez firmę Xerox w latach 70. XX wieku w laboratorium PARC.

W Polsce pierwsze interfejsy graficzne powstały w latach 70. do maszyn Odra 1204. Używane m.in. na Wojskowej Akademii Technicznej. Do sterowania służyło pióro świetlne oraz prototyp trackballa.

Co to jest terminal?

Co to jest terminal?

Terminal  to urządzenie pozwalające człowiekowi na pracę z komputerem lub systemem komputerowym. Terminal musi posiadać urządzenie wejściowe do wprowadzania instrukcji oraz urządzenie wyjściowe do przekazywania informacji operatorowi. Terminal jest stacją sieci komputerowej lub w systemie (np. w Internecie), służącą do wprowadzania lub odczytywania danych.

Historia terminali:

W przeszłości terminale miały postać drukarki połączonej z klawiaturą. Człowiek wpisywał polecenia, które trafiały do odległego komputera zajmującego kilka pięter budynku. Po jakimś czasie komputer odpowiadał wysyłając znaki na drukarkę. Tego typu system nosił nazwę dalekopisu. Do komunikacji wykorzystywano często standard RS-323. Rozwój techniki komputerowej spowodował zastąpienie drukarek monitorami CRT. Komputery były zbyt kosztowne, aby jeden człowiek wykorzystywał całą moc jednej maszyny. Do każdego z nich podłączano wiele terminali, które pozwalały na lepsze wykorzystanie ich drogocennego czasu.

Stacja robocza

Co to jest stacja robocza?

W fachowej terminologii stacja robocza to wysokiej klasy komputer o wyższej wydajności niż komputer osobisty, szczególnie ze względu na możliwość przetwarzania grafiki komputerowej, moc obliczeniową i wielowątkowość. Jedną z pierwszych takich stacji była 3Station firmy 3Com. Poza tym stacje robocze konstruowali: Apollo Computer, Sun Microsystems.

W popularnym znaczeniu stacja robocza to każdy komputer przeznaczony do bezpośredniej pracy (w odróżnieniu od serwera, który tylko udostępnia zdalnie jakieś usługi). W szczególności w sieciach komputerowycha mianem tym określa się każdy komputer, który jest do tej sieci podłączony, a który nie służy wyłącznie do jej obsługi. Pokrywa się to z grubsza z terminem komputer osobisty.

Program komputerowy

Co to jest program komputerowy?

Program komputerowy  – sekwencja symboli opisująca obliczenia zgodnie z pewnymi regułami zwanymi językiem programowania.

Program może być ciągiem instrukcji opisujących modyfikacje stanu maszyny ale może również opisywać obliczenia w inny sposób.

System operacyjny

Co to jest system operacyjny?

System operacyjny  – oprogramowanie zarządzające systemem komputerowym, tworzące środowisko do uruchamiania i kontroli zadań użytkownika.

W celu uruchamiania i kontroli zadań użytkownika system operacyjny zajmuje się:

• planowaniem oraz przydziałem czasu procesora poszczególnym zadaniom,
• kontrolą i przydziałem pamięci operacyjnej dla uruchomionych zadań,
• dostarcza mechanizmy do synchronizacji zadań i komunikacji pomiędzy zadaniami,
• obsługuje sprzęt oraz zapewnia równolegle wykonywanym zadaniom jednolity, wolny od interferencji dostęp do sprzętu.

Dodatkowe przykładowe zadania, którymi może ale nie musi zajmować się system operacyjny to:

• ustalanie połączeń sieciowych

• zarządzanie plikami.

Przykłady systemów operacyjnych:

• Linux
• Windows
• Mac Os